‘Ash‘: Stvor na rubu horizonta

“Ash” nekako prolazi ispod radara otkako se pojavio na Amazonu, iako je u pitanju novi predstavnik popularnog žanra (svemirskog/monstruoznog) SF horora i u njemu glavne uloge igraju poznati glumci mlađe generacije Eiza Gonzales i Aaron Paul. Žanr je interesantan i trpi derivativna ostvarenja u kakva se može ubrojiti “Ash”.

Režiser Flying Lotus naveliko posuđuje od ključnih naslova u žanru psihološko-tjelesnog hororskog SF-a poput “Solarisa” i “Aliena”, ali i njihovih kasnijih više ili manje vrijednih izvedenica, tako da “Ash” posjeduje malo toga svoga. “Stvor”, “Levijatan”, “Na rubu horizonta”, “Supernova”, “Sunshine”, “Pandorum”, “Mjesec”, “Prometej”, “Trag života”, “Alien Romulus”...

Svaki od tih filmova može se prepoznati u “Ashu” koji već po naslovu ne skriva “Aliena” kao jednog od uzora (tako se zvao android u tumačenju Iana Holma). Poznata priča započinje buđenjem Riye (Gonzalez u prvoj glavnoj ženskoj ulozi nakon sporednih u ”Vozaču”, ”Hitnoj pomoći” i ”Ministarstvu nedžentlmenskog ratovanja”) na svemirskoj postaji iznad planeta, daleko od Zemlje.

Riya se ne sjeća tko je, gdje se nalazi, kako je dospjela tu i što se, kvragu, točno dogodilo kad pronađe masakrirana tijela ekipe. To što junakinja pati od amnezije mogući je autoironični otklon filma najuputnijeg za amnezičare koji su izgubili sjećanje na spomenute SF horore.

Misterij je potenciran dolaskom Briona (Paul) na postaju. Brion tvrdi da je Riya poslala poziv u pomoć i kazala kako jedna članica ekipe ima psihotični slom. Postupno iz Riyinih flešbekova i razgovora s Brionom doznajemo da je cilj njihove svemirske misije bila potraga za planetima sličnima Zemlji, dok razina kisika polako opada, a računalni sustav, nakon upozorenja o “pokretu detektiranom u vanjskoj zračnoj komori”, vrišti i da je otkriven “neobičan oblik života”.

Zvuči dovoljno zanimljivo za filmofile koji su slabi na SF horore, ali ritam “Asha” isprve je prilično trom zato što Lotus režira zbivanja kao komornu “two-hander” kazališnu predstavu s dvoje ne pretjerano nadahnutih glumaca koja se, eto, zbiva u svemiru i filmična je unatoč niskom budžetu zahvaljujući hipnotičkoj, neonski osvjetljenoj fotografiji s košmarnim titrajućim svjetlima u kojoj se ljubičasta boja “Blade Runnera 2049” miješa s “giallovskom” crvenom.

Lotus poznaje žanr sudeći i po glazbi koju je sam skladao kao sintisajzersko-elektroničku varijaciju na “Istrebljivača” (možda je i ime Paulova lika neka vrsta posvete “bladerunnerovcu” Brionu Jamesu), neovisno o tome što se muzika baš i ne uklapa u ovaj film, djelujući kao da bi više odgovarala egzistencijalističkijem SF-u poput “Spacemana”. Voli on i “hard core” akciju u prvom licu sukladno angažmanu indonezijskog glumca Ike Uwaisa (“Racija 1&2”) u ulozi vođe ekspedicije Adhija i jednu brutalnu akcijsku sekvenciju.

Međutim, Lotus postavlja više pitanja nego odgovora gradeći misterij “Asha” jer kao da ne zna što bi odgovorio. Je li Riya masakrirala pripadnike svemirske ekipe? Odvija li se priča filma samo u amnezičnom, zabludjelom umu jedne sve paranoidnije žene? Ili je, pak, u pitanju nešto neljudsko/izvanzemaljsko s čime se ekipa inficirala izvan postaje i “poludjela”?

Dakle, “Ash” dvoji bi li bio “Event Horizon” s blic-kadrovima rastapanja kože s lica ili alienski “monster” horor sve do završnice koja malo podiže film, premda stiže prekasno. Nije “Ash” trash, ali trebao je biti bolji da zasluži svoje mjesto u SF hororskom “sazviježđu užasa”.