‘Nemoguća misija: Konačna odmazda‘: Svemogući mesija

Mesijanska akcijska figura postao je do osmog dijela blockbusterskog “Mission Impossible” serijala agent iz Službe za nemoguće misije Ethan Hunt u tumačenju svesrdnog Toma Cruisea. U novoj “Nemogućoj misiji”, s podnaslovom “Konačna odmazda” (“Mission: Impossible – The Final Reckoning”), Hunt je doslovce mesija i izvodi dosad najnadčovječnije vratolomije u filmu koji mitologizira njegov lik i djelo kako bi mu omogućio da ode s praskom u slučaju da je ovo doista posljednje poglavlje dugovječnog serijala, započetog 1996. godine.

Isključivo o Huntu i njegovu pronalasku križolika (!) ključa za deaktivaciju ovisi spas svijeta od odmetnute umjetne inteligencije zvane Entitet, spremne izazvati nuklearni armagedon. “Cijeli svijet je u nevolji, jedino se u tebe uzdam da ga spasiš”, govori Huntu bivša šefica CIA-e i nova predsjednica SAD-a Erika Sloane koju Angela Bassett igra kao lik zasigurno skrojen s mislima na Kamalu Harris, nesuđenu prvu ženu Amerike, slično kao Viola Davis u “G20”.

Osma “Nemoguća misija” zalazi na teritorij znanstvene fantastike koketirajući s “Terminatorom” (Entitet-Skynet), toliko da prikaz mogućeg nuklearnog uništenja planeta iz svemira praktički preslikava sličnu zloguku scenu iz “T3: Pobuna strojeva”. Znači li to i da je akcija SF-ovska?

Na sreću ne: Hunt još uvijek nije poletio u svemir (Cruise to čuva za jedan od svojih idućih filmova), a i uporaba opazivih računalnih efekata uglavnom je ograničena nauštrb praktične akcije i kaskaderskih vratolomija koje prkose gravitaciji dok ih naizgled još uvijek izvodi neumorni glumac, postavljajući se kao moderni Buster Keaton (“General”) i Harold Lloyd (“Safety Last”). Hunt izričito traži “da je sve analogno” u borbi protiv umjetne inteligencije, tako i Cruise s druge strane kamere.

S pričom o armagedonskom AI-ju četvrti uzastopni “Mission: Impossible” u režiji Christophera McQuarrieja direktno se nadovezuje na prijašnji film “Dead Reckoning”, ali i original Briana De Palme (reperkusije provale u CIA-in trezor) i podcijenjeni treći dio J.J. Abramsa (tzv. zečja šapa), dok u flešbekovima podsjeća i na “M: I-2” Johna Wooa i “Ghost Protocol” Brada Birda te “Rogue Nation” i “Fallout” jer, kako kažu Huntu, “Sve što ste bili i radili dovelo je do ovoga”.

Uzbudljivo je bilo opet u kinu vidjeti kadrove starih filmova koji su imali bolje negativce od blijedoga Gabriela (Esai Morales), svakako uzbudljivije od podsjećanja na sedmi dio kao valjda najneujednačeniji film u serijalu. “Konačna odmazda” je ravnomjernija, ali treba joj dosta da počisti nered prethodnika s viškom likova/podzapleta te ubaci u punu akcijsku brzinu.

Prva trećina gotovo 170-minutna filma gubi dragocjeno vrijeme na ekspoziciju, tj. objašnjavanje prijašnjih događaja za potencijalne gledatelje koji su ih možda preskočili i povezivanje s ranijim dijelovima serijala, što “Dead Reckoning” isprve čini narativno repetitivnim.

Reklo bi se da su Cruise i McQuarrie od dvije “Odmazde”, daleko najduljih “M: I” filmova s ukupnim trajanjem od 332 minute ili pet i pol sati, trebali napraviti jedan trosatni blockbuster koji bi bio pravi “lean and mean” akcijski spektakl, zasigurno među najboljima u serijalu.

Ovako “Dead Reckoning” zna djelovati predugo i prenatrpano poput prethodnika, nepotrebno komplicirajući načelno jednostavnu priču ne bi li izgledao kompleksnije i ozbiljnije, a u svemu tome lagano se gubi akcijska spontanost i namigujući humor ranijih izdanaka “Nemoguće misije” (“Hrpa odraslih s gumenim maskama igra se maškara”).

Spontanost zamjenjuje sentimentalnost filma koji u tom smislu igra na prenaglašene emocije i želi postići “Top Gun: Maverick” efekt (radnja se nakratko odvija i na nosaču aviona), ali McQuarrie ne balansira tako dobro akciju i melodramu kao Joseph Kosinski, iako priča ima pokriće za to s obzirom da je Entitet “hladan, logičan, neemocionalan” pa se Hunt i njegov tim protiv njega bore emotivno i, ponovimo, analogno.

McQuarrieju znatno bolje leži kaskaderska akcija IMAX formata i od “Jacka Reachera” do “Mission: Impossible” on se ispraksirao u velikoekranskim akcijskim scenama s Cruiseom koje vrijede svakog centa i umiju ostaviti bez daha, ako već nemaju autorski pečat De Palme i Wooa ili jednog Johna McTiernana (sorry, ali McQ još uvijek nije McT).

Podvodna scena s podmornicom potopljenom na dnu Beringova mora prilično vješto kombinira fizički set i vizualne efekte dok Hunt iz njezine unutrašnjosti pokušava izvući Entitetov izvorni kod prije nego što se nestabilno plovilo stropošta u bezdan.

Kulminacija filma (i jedan od akcijskih vrhunaca serijala) akrobatska je ludost s manjim zrakoplovom, odnosno prebacivanjem Hunta iz jednog aviona u drugi tijekom leta visoko iznad zemlje. “Nemoguća misija” i svemogući mesija tu postaju jedno.