Skraćenik je, premda se više gotovo i ne koristi, jedan od onih gropova koji se zbog svojeg izgleda vrlo lako prepoznaje i pamti. Interesantno je i kako ga sve na raznim jezicima nazivaju. U slobodnom prijevodu, talijansko ime mu je tratinčica, englesko janjeći but, francusko pasja noga, dok kod njemačkog naziva, kao i kod hrvatskog, objašnjava primjenu gropa, skraćivanje.
Krpanje konopa
Nekada su se konopi izrađivali isključivo od prirodnih materijala, gotovo uvijek uvijanjem. Od obrađenih vlakana odabranih biljki upredale su se niti ili svilaci, više niti uvijalo u strukove ili lumbule, a uvijanjem triju ili više strukova izrađivao se konop. Konopi od prirodnog materijala manje su otporni na habanje, lakše se oštete i brže troše, a i prirodna vlakna imaju ograničen vijek trajanja, naročito uz prisutnost vlage.
Samim time ni veće zalihe rezervnih konopa nisu imale smisla, već su se oštećeni konopi krpili na brodu. Ponekad je bilo dovoljno samo zamijeniti oštećeni dio jedne ili više niti, nekada i segment cijelog struka, a puknute konope spajati dugom upletkom. Popravljeni konop imao je jednaka svojstva kakva je imao i prije oštećenja, a tragovi popravka jedva su se mogli i primijetiti. Niti konopa uglavnom su pucale pod opterećenjem, dakle, dok je konop u funkciji i tada ga je trebalo privremeno sanirati. To je bila i osnovna namjena skraćenika. Lako i brzo se vezuje i po potrebi osigura klinovima ili podvezicama, a opterećenje s oštećenog dijela konopa preuzimaju paralelni konopi vezanih poluvojeva.
Privremeno rješenje
Konopi od modernih materijala znatno su otporniji i imaju višestruko duži vijek trajanja, naročito ako se redovno održavaju, a raniji način servisiranja konopa više se ne prakticira. Ipak, postoje neke situacije u kojima skraćenik može biti vrlo jednostavno, brzo i pouzdano rješenje. Dizanjem jedra u štoperu se podigač, gindac, gotovo uvijek uglavi na istom dijelu konopa i taj se segment intenzivnije troši. Ponekad je to toliko izraženo da konop u tom dijelu lagano prokliže kroz štoper i jedro se ne može zadržati na vrhu. Nosivost konopa nije bitno umanjena, ali u tom ga segmentu štoper ne može zadržati. Rješenje može biti kraćenje vrha podigača ili ugradnja navlake na tom segmentu, međutim, jedro je već dignuto i sada je potrebno neko privremeno rješenje.
Podigač dignutog jedra se na bocelu ili negdje ispred vodilice zadrži tako da se prema štoperu konop rastereti. Neposredno iza vodilice podigača formiraju se dva izdužena nasuprotna poluvoja (slika 1). Na mrvom kraju konopa, onom koji ide prema jarbolu, formira se voj kojem je živi kraj iznad mrtvog kraja (slika 2) te kroz njega, odozdo, izvuče ranije formirani poluvoj i voj zategne (slika 3). Zatim se na živom kraju konopa uz drugi poluvoj formira još jedan voj kojem je živi kraj iznad mrtvog (slika 4), kroz njega provuče pluvoj, sada odozgo (slika 5), te krajem konopa grop zategne (slika 6) i podigač dotegne. Na ovaj je način podigač skraćen i štoperu uglavljen neoštećeni dio konopa.
Više varijanti
Ovaj grop ima nekoliko različitih varijanti, ali tamo gdje su opterećenja konopa velika, kao kod podigača, nikako ne valja koristiti SKRAĆENIK VRZNIM GROPOVIMA (slika 7). Vrzni gropovi oko poluvojeva mogu se tako zategnuti da ih je gotovo nemoguće odvezati, pogotovo ne brzo. Za skidanje jedra potrebno se ili popeti na jarbol i pokušati osloboditi jedro od podigača ili nožem otkinuti podigač.
Za vezivanje druge verzije skraćenika koristi se KLIZNA PETLJA. Živi kraj konopa preklopi se preko mrtvog i tako formira voj iz kojeg se izvuče klizna petlja (slika 8). Uz nastalu petlju na živom se kraju formira voj (slika 9), kroz koji se provuče poluvoj petlje (slika 10) i živim krajem konopa grop zategne (slika 11.
Za sudjelovanje u komentarima je potrebna prijava, odnosno registracija ako još nemaš korisnički profil....